Quay phim không chỉ là việc ghi lại hình ảnh mà còn là nghệ thuật giúp truyền đạt câu chuyện, cảm xúc và tạo ra những trải nghiệm tuyệt vời cho khán giả. Vậy như thế nào là cảnh quay đạt chuẩn? Những kỹ thuật quay phim quan trọng mà người quay phim nên nắm rõ là gì? Những thông tin dưới đây do filmmaking.vn cung cấp sẽ hữu ích cho bạn.
- Nắm vững kỹ thuật quay phim cơ bản sẽ giúp nâng cao chất lượng dự án phim
Tầm quan trọng của kỹ thuật quay phim với quá trình làm phim?
Ý tưởng, kịch bản dù có hấp dẫn và phong phú đến đâu thì cũng chỉ là những tờ giấy trước ống kính. Để làm cho nội dung trở nên sống động và cảm xúc thì kỹ thuật quay phim đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Điều này bao gồm cả việc hiểu rõ động tác của máy quay, cách chọn cỡ cảnh, và khả năng sáng tạo thông qua việc quyết định khung hình.
Nên nhớ rằng ngôn ngữ của quay phim không chỉ là những thước phim, mà còn là sự biểu diễn qua động tác máy, cỡ cảnh, và khung hình. Quay phim không chỉ là việc “cầm máy và bấm nút”. Đó là một nghệ thuật, một cách để truyền đạt cảm xúc và chuyển tải ý tưởng, là nơi bạn thể hiện sự chỉn chu, chính xác và sáng tạo của mình.
Kỹ thuật quay phim không chỉ giúp tạo ra những cảnh quay đẹp mắt mà còn chịu trách nhiệm về việc diễn đạt cảm xúc, tâm trạng, và thông điệp của tác phẩm. Kỹ thuật này cũng rất quan trọng đối với những người làm công việc đạo diễn. Bởi vì một đạo diễn xuất sắc không chỉ cần biết cách hướng dẫn diễn viên, chỉ đạo nhóm sản xuất mà còn phải có hiểu biết sâu sắc về nghệ thuật quay phim.
Chi tiết về kỹ thuật quay phim đối với nghề đạo diễn tham khảo thêm: Thực hiện dự án phim đầu tay với khóa học đạo diễn ngắn hạn TPHCM
4 kỹ thuật quay phim cơ bản nhất
Bốn kỹ thuật quay phim cơ bản sau đây là những “vũ khí” của những người làm công việc quay phim để sở hữu những thước phim đẹp và ấn tượng.
Cỡ cảnh
Cỡ cảnh với kích thước khác nhau là cách mà các đạo diễn sử dụng để kể chuyện và truyền đạt ý tưởng của họ một cách hiệu quả. Có 5 cỡ cảnh chính bao gồm:
- Viễn cảnh: Cỡ cảnh rộng, mở ra một thế giới bao la và tuyệt vời. Con người thường chỉ là một chủ thể nhỏ, mơ hồ, nhưng lại chứa đựng sự vĩ đại và hùng vĩ. Bạn có thể truyền đạt ý tưởng về sự mở rộng, tự do, hoặc thậm chí là cô đơn thông qua cảnh quay viễn cảnh.
- Toàn cảnh: Cỡ cảnh con người xuất hiện toàn bộ trong khung hình. Điều này giúp hiển thị mối quan hệ giữa chủ thể và bối cảnh xung quanh. Toàn cảnh có thể tạo ra cảm giác tự tin, sự kết nối, và thậm chí là sự tiêu thụ của không gian xung quanh.
- Trung cảnh: Cỡ cảnh chú trọng vào người tham gia cùng với môi trường xung quanh. Người xem có thể chiêm ngưỡng hành động và đặc điểm của nhân vật một cách rõ ràng, tăng cường sự gần gũi và đồng thuận.
- Cận cảnh: Cỡ cảnh thu nhỏ thế giới xuống đến chi tiết tuyệt vời. Những chi tiết nhỏ trên khuôn mặt, biểu cảm của đôi mắt, tất cả đều trở nên rõ ràng. Đây là cỡ cảnh để truyền đạt sự cảm xúc mạnh mẽ và tạo nên sự thân thiện với khán giả.
- Đặc tả: Cỡ cảnh làm nổi bật một chi tiết nào đó trên cơ thể con người hoặc đồ vật. Nó là cách để tập trung sự chú ý vào một yếu tố quan trọng, tạo ra sự tập trung và đôi khi là sự bất ngờ trong cảnh quay.
Góc quay
Một trong các kỹ thuật quay phim quan trọng chính là góc quay. Góc quay không chỉ là cách máy quay được đặt, mà còn là ngôn ngữ riêng biệt giúp kể chuyện một cách sâu sắc. Hãy cùng điểm qua một số góc quay phổ biến và cách chúng tác động đến trải nghiệm của khán giả.
- Quay Toàn Cảnh (Establishing Shot): Góc quay thường xuất hiện ở đầu mỗi bộ phim, quay từ trên cao, qua mặt nước, hoặc bay trên một thành phố.
- Cảnh Toàn Viễn (Extreme Wide Shot – EWS): Dùng để hiển thị nhân vật trong môi trường lớn, tạo hiệu ứng hài hước hoặc làm nổi bật sự nhỏ bé của nhân vật.
- Cảnh Toàn (Long Shot – LS): Hiển thị toàn bộ cơ thể của đối tượng, góc nhìn rộng hơn so với quay toàn cảnh. Thường được sử dụng trong các cảnh hành động hoặc khi muốn giữ sự liên kết giữa nhân vật và môi trường.
- Trung Cảnh (Medium Shot – MS): Góc quay hẹp hơn so với quay toàn cảnh, rộng hơn so với quay cận cảnh, thích hợp cho các đoạn hội thoại hay có nhiều nhân vật.
- Cận Cảnh (Close-Up – CU): Tập trung vào một chi tiết cụ thể hoặc khuôn mặt của nhân vật, tạo sự chú ý.
- Lia (Pan): Máy quay di chuyển ngang, thu lại toàn bộ thông tin trong một cảnh. Thường xuất hiện khi cần theo dõi di chuyển trong cảnh hoặc khi có nhiều sự kiện diễn ra đồng thời.
- Cảnh Tĩnh (Static Shot): Camera cố định, không di chuyển, cho phép khán giả nhìn thấy qua một cửa sổ trực tiếp vào thế giới của câu chuyện. Thường được sử dụng khi muốn giữ sự ổn định và tập trung vào hành động trong khung hình.
- Cảnh Góc Thấp và Góc Cao: Góc thấp làm cho đối tượng cao lớn hơn, trong khi góc cao làm nhỏ bé hóa. Tạo sự quan trọng hoặc yếu đuối cho nhân vật.
- Cảnh Chèn (Cutaway Shots): Chèn các cảnh nhỏ để hướng mắt khán giả vào các khía cạnh khác nhau của cảnh quay.
Động tác máy
Động tác máy không chỉ là việc đơn giản làm di chuyển máy quay, mà còn là ngôn ngữ đặc sắc của nghệ thuật quay phim. Pan, tilt, zoom và các chuyển động khác đều làm tăng sự đa dạng và sinh động cho cảnh quay, thể hiện sự chuyển động và nâng cao giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
Độ dài
Thời lượng cảnh quay có thể là chìa khóa để mở ra một thế giới hoặc đặt người xem vào trạng thái chờ đợi. Quá dài có thể mất sự chú ý, trong khi quá ngắn có thể làm mất đi sâu sắc. Điều này làm cho độ dài trở thành một yếu tố kỹ thuật quay phim không thể phớt lờ.
Thủ thuật khi quay phim
Quay phim không chỉ đơn giản là việc nhấn nút ghi hình, mà còn đòi hỏi những thủ thuật linh hoạt và tinh tế. Dưới đây là những bí quyết giúp bạn tạo ra những cảnh quay ấn tượng:
- Cầm Chắc Máy: Sử dụng hai chân, ngang vai để tạo tư thế ổn định. Nếu có thể, hãy sử dụng chân máy để giữ máy cố định. Điều này giúp tránh tình trạng nhòe hình ảnh và làm cho video trở nên chuyên nghiệp hơn.
- Cảnh Quay với Chân Máy: Khi sử dụng chân máy, xác định rõ tọa độ của đối tượng để đặt chiều cao và vị trí chân máy sao cho phù hợp với cảnh quay.
- Tư Thế Khung Hình: Nếu muốn thể hiện chiều rộng của mặt đất hoặc biển, để đường chân trời chiếm 2/3 khung hình. Tránh làm máy nghiêng, trừ khi có ý định thay đổi góc quay hoặc tạo hiệu ứng đặc biệt.
- Chọn Lọc Khung Hình: Tránh quay quá nhiều đối tượng trong một khung hình để tránh sự loãng thông tin. Hãy tập trung vào những đối tượng chính và hạn chế quay quá nhiều khung cảnh rộng.
- Quay “Tắc” Đối Tượng Đang Di Chuyển: Khi quay đối tượng di chuyển, hãy đặt đối tượng sát cạnh trái hoặc phải khung hình, giữ cho phần trước mặt có khoảng không nhiều hơn so với phía sau lưng.
- Chuẩn Bị Kịch Bản: Một kịch bản đầy đủ giúp dựng phim dễ dàng hơn và mang lại sự sáng tạo cho quá trình quay. Nó không chỉ giúp xây dựng nội dung sâu sắc mà còn hỗ trợ việc chọn lựa kỹ thuật quay phù hợp.
- Đồng Bộ Thiết Bị Quay Phim: Trước khi bắt đầu quay, hãy đảm bảo rằng tất cả các thiết bị quay phim đều được set về cùng một chuẩn. Điều này giúp tránh tình trạng không đồng bộ và thuận lợi trong quá trình dựng phim.
- Chọn Chuẩn Phù Hợp với Tần Số Điện Lưới: Đối với Việt Nam (tần số 50Hz), lựa chọn chuẩn SD PAL hoặc HD PAL sẽ giúp đồng bộ hóa với điện lưới, tránh tình trạng màn hình nhấp nhô.
Làm thế nào để cải thiện kỹ thuật quay phim?
Làm phim là một nghệ thuật đầy thách thức, và để trở thành một cinematographer xuất sắc, việc không ngừng học hỏi là chìa khóa quan trọng. Dưới đây là một số cách để cải thiện kỹ thuật quay phim của bạn:
Học Từ Nhiếp Ảnh
Nhiếp ảnh và điện ảnh có nhiều quy tắc giống nhau. Hiểu biết về độ phơi sáng, nhiệt độ màu, độ sâu trường ảnh cũng như bố cục và lấy nét sẽ giúp việc quay phim tối ưu hơn đối với mỗi khung hình.
Thử Nghiệm Máy Quay và Ống Kính
Một DP giỏi cần hiểu biết về nhiều loại máy quay. Thử nghiệm trên các máy quay khác nhau giúp bạn hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu của chúng. Hãy mở rộng hiểu biết về công nghệ máy quay để có sự linh hoạt trong công việc quay phim của mình.
Sử Dụng Nhiều Tỉ Lệ Khung Hình
Tập quay ở nhiều tỉ lệ khung hình khác nhau, từ 1:1 đến 2.35:1 sẽ giúp người quay phim hiểu rõ về cách tỉ lệ khung hình ảnh hưởng đến cảm giác và ý nghĩa của mỗi cảnh quay. Sau khi đã có kinh nghiệm, hãy cân nhắc và lựa chọn tỉ lệ phù hợp với nội dung và câu chuyện đối với mỗi cảnh quay, bộ phim.
Học Chỉnh Màu
Để tối ưu hóa năng lực của mình, cinematographer cần biết cách chỉnh màu. Hiểu rõ về cách màu sắc thay đổi trong hậu kỳ sẽ giúp bạn chuẩn bị cho việc quay và tạo ra kết quả cuối cùng ấn tượng.
Xem Các Tutorial Online
Internet cung cấp vô số tài nguyên, từ các kiến thức cơ bản đến thủ thuật chuyên sâu về quay phim. Hãy xem các tutorial online để cập nhật thông tin và học hỏi từ những người có kinh nghiệm.
Tham khảo thêm: Các Vị Trí Trong Đoàn Làm Phim Bao Gồm Những Ai?
Trên đây là những giải đáp về kỹ thuật quay phim bạn nên biết nếu là một người quay phim hoặc đạo diễn. Hãy nhớ rằng đây không chỉ đơn thuần là kỹ thuật mà còn là sự hiểu biết sâu sắc về nghệ thuật và sự tận tâm trong việc truyền đạt thông điệp. Việc quan trọng là luôn phải nỗ lực để tạo ra những cảnh quay không chỉ hấp dẫn mắt nhìn mà còn gửi gắm những ý nghĩa sâu sắc đến khán giả.
